روش محوری در اخلاق اسلامی روش عقلی‌ست. دو روش دیگر به عنوان شواهد اظافی به کار می‌روند. لذا شباهت زیادی بین اخلاق اسلامی و اخلاق یونانی وجود دارد. اما تفاوت آن با مکاتب اخلاقی جدید (مدرن) چنان بنیادی ست که شباهت این دو بسیار کم است. مثلاً بسیاری از مکاتب اخلاقی نوین از عقل به عنوان ابزار معرفتی استفاده نمی‌کنند.

کیفرهاى جزایى در اسلام، به عنوان رحمت الاهى مطرح است که این رحمت هم ویژه جامعه است و هم ویژه فرد بزهکار.

1 . با وجود عقل و خردمندانى كه در همه جوامع وجود دارند فلسفه فرستادن پيامبران چيست ؟

2 . اگر هدف از بعثت انبياء رفع اختلاف و جنگ در ميان مردم است پس چرا باز هم جنگ وجود دارد و حتى همين بعثت انبياى گوناگون سبب جنگها و اختلاف ها شده است؟

3 . اگر وجود اختيار , اراده و اميال در انسانها به خواست خداوند است و تكوينى است ; و اگر اختلاف ها معلول اختيار و اراده و اميال گوناگون است , پس همواره اختلاف وجود خواهد داشت . از اين رو چرا خداوند انبياء را فرستاد تا رفع اختلاف شود ؟