صبر در مقابل عجله و شتابزدگي :
«اي رسول شكيبا باش همانند شكيبايي رسولان الوالعزم و شتاب پيشه مساز» اگر قبل از رسيدن دمل به آن نيشتر وارد كني سبب ميشود كه بدن ديرتر سالم شود و وقت و نيروي بيشتري صرف آن شود و اگر قبل از اين كه انقلاب مراحل رشد و پيشرفت خود را طي كند دست به عملهاي چپروانه و غيرممكن زده شود اين شتابزدگي موجب شكست و نابودي انقلاب و توقف آن ميگردد. صبر در مقابل حوادث ناگوار و شكنجهها :
انسان مؤمن به خدا ناگزير از درگيري و مبارزه با دشمن است و با پذيرفتن اين ايدئولوژي پوياي اسلام و اعتقاد به اصل پايداري آن بايد براي حفظ آنها با مشكلات و پيشآمدهاي ناگوار مبارزه كنند، و در مقابل مشكلات مقاومت نمايد.
علي (ع) ميفرمايد: در سرگذشت مؤمنين قبل از خود تأمل وتفكر كنيد ببينيد چگونه در سختي و بلا بودن و از همه بيشتر بار مشكلات و تعهدات را بر دوش داشتند و فرعونهاي زمان آنها را به بندگي گرفته و به بدترين شكل شكنجه ميكردند و هيچ راه گريز و دفاعي نداشتند وقتي خداوند مقاومت آنان را بر شكنجهها در راه محبت خود و نيز تحمل آنان را بر ناگواريها و به خاطر ترس از خداوند مشاهده كرد براي آنان از تنگناهاي گرفتاريها گشايشي قرار داد و عزت و امنيت را به جاي ذلت و وحشت به آنها ارزاني داشت.
آنان به خاطر مقاومت خود زمامداراني حاكم و پيشواياني راهنا گرديدند و فضل و كرامت خداوند نسبت به آنان به جايي رسيد كه آرزوهاي دور و درازشان بدانجا نرسيده بود و به راستي دروازۀ جنگ بين شما و بين اهل قبل(كه خداوند را مسلمان ميدانند و در حقيقت مسلمان نيستند) گشوده شده و قادر به گرفتن اين پرچم نيست مگر كسي كه داراي بينش درست و داراي صبر و شكيبايي بوده و آگاه بسبت به مواضع حق باشد.
امام علي(ع) دراين خطبه صلاحيت مبارزه و لياقت پيشتازي و رهبري را تنها براي افرادي كه داراي ويژگيهاي فوق هستند ميدانند. . صبر بر طاعت و عبادت:
غرائز مادي دائماً انسان را به سوي راحتطلبي و خوشگذراني ميكشاند و از انجام امور مشكل و تحمل رنج و زحمات برحذر ميدارد از اين جهت براي نفس آزاد و سركش انسان اطاعت و فرمانبرداري و بندگي خداوند عليرغم كششهاي مادي و طبيعي مشكل نمايد و اگر نيروي ايمان و صبر و تقوا نباشد، انسان رنج و زحمت اطاعت را بر حركتهاي ناشايست در ماه مبارك رمضان و پايمردي در برابر منكرات و زشتيهاي جامعه و مقاومت در ميدان درگيري حق و باطل را راز و نياز با خدا در نيمههاي شب و مشغول داشتن دل و قلب به خداوند در طول روز پرهيز از آلودگيها و پستيها و حفاظت و نگباني از اصول مكتب راستين اسلام در صحنۀ پيكار انديشهها جز با ايمان راستيني كه تحقق آن در صبر است امكانپذير نخواهد بود در انجام واجبات پايداري داشته باشيد و در مقابل ناگواريها با امام و رهبر ارتباط بر قرار كنيد.
با صبر و مقاومت بر پيروي و پيگيري از فرامين خدا و خودداري و پرهيز از عصيان، نعمتها و بخشودههاي خداوند را بر خود وسعت بخشيد. اطاعت از خدا و قانونبندي قانونمندي عالم نعمتهايي از قبيل آزادي از استبداد، استثمار، و استقلال و رهايي از پليديها را براي انسان فراهم ميآورد استعدادها و نيروي نهفته در درون را شكوفا ميسازد. علي (ع) در وصف پاكباز و مؤمن راستين ميفرمايد: چند روز دنيا را به شكيبايي سپري كردند و در پي آن راحت و آسايش هميشگي را دريافتند و اين عملشان تجارتي سودمند است كه خدايشان براي آنها فراهم كرده است. آنان خود را براي اطاعت و بندگي خداوند آماده و مهيا ساختند. خداوند هم راه سعادت و استفاده از نعمتهاي بيشمار را به آنها نشان داد. . صبر در رويارويي با انگيزههاي طغيانآفرين ومعصيتزا :
اسبغ از قول حضرت علي(ع) نقل ميكند كه امام در اهميت و ارزش صبر و خودداري از محرمات خداوند فرمود: صبر بر دو قسم است يكي پايداري به هنگام پيش آمدن رويدادهاي ناگوار كه اين خود نيكو و زيباست و ديگر امساك و خودداري از انجام حرام در مواردي كه موقعيت براي ارتكاب حرام مناسب است كه اين قسم از اولي نيكوتر و پسنديدهتر است، گناه و معصيت خداوند و انحراف غرائز و طغيان آنها سرچشمه ميگيرد و اگر مقاومت دروني در برابر انگيزههاي فساد آفرين از قبيل روحيه قدرت طلبي، خودخواهي، ستم، انحرافات جنسي و فكري، فزونطلبي در جهت شيطان، نباشد غريزههاي وجودي انسان كه واقعيتي اجتبابپذير هستند، راه انحرافي پيمودن انسان را به بيبند و باري و تصرفات ناروا وا ميدارد. اين نوع صبر اهميت ويژهاي دارد زيرا اين مقاومتي اختياري و بر خلاف خواسته و ميل نفساني است كه نيازمند عزمي راسخ و تصميمي قاطع ميباشد.