از مهم‌ترين علل و اسبابي كه قرآن كريم در زمينه طرح مثل‌هاي قرآني و نقل سرگذشت پيامبران دنبال مي‌كند: بحث و مناقشه با مخالفين خود و مژده به رضوان الهي، پرهيز از گناه و معصيت و تشريح پايه و اساس رسالت اسلام و اهداف آن و آرامش قلب پيامبر و ياران وي و دلالت بر حقانيّت نبوّت آن حضرت مي‌باشد.
برخي از آيات در مقدّمات يا در پايان بعضي از سرگذشت‏ها به اين اهداف اشاره دارد. خداي سبحان خطاب به رسول خويش حضرت محمّد(ص) مي‏فرمايد:

[نَحْنُ نَقُصُّ عَلَيْكَ أَحْسَنَ القَصَصِ بِمَا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ هَذَا القُرْآَنَ وَإِنْ كُنْتَ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الغَافِلِينَ] [يوسف:3] ؛: ما بهترين سرگذشت‏ها را با وحي قرآن برايت بازگو نموديم، هرچند پيش از آن توجه نداشتي.»

يا در جايي ديگر مي‌فرمايد:

[تِلْكَ مِنْ أَنْبَاءِ الغَيْبِ نُوحِيهَا إِلَيْكَ مَا كُنْتَ تَعْلَمُهَا أَنْتَ وَلَا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هَذَا] [هود:49] ؛ آن سرگذشت از اخبار غيبي است كه ما آن را به تو وحي كرديم، تو و پيروانت قبلاً از آن آگاهي نداشتيد.»

------------------------------------------------------------------------------

رسول اكرم (ص) فرمود:
كارها به نيّتها است و هر كس به مقدار قصدش بهره مند مي شود لذا بر بنده است كه در هر حركت و سكوني نيّت را خالص كند.
و نيز فرمود:
هر كس هدفش دنيا و رسيدن به مال و مقام باشد خداوند كارش را به ثمر نمي رساند و او را فقير مي كند و از دنيا چيزي اضافه تر از آنچه برايش مقرر شده به او نمي رسد. و كسي كه نيتش آخرت باشد، خداوند كارش را به ثمر مي رساند و او را بي نياز مي كند و خداوند دنيا را در حالي كه پيش چشم او بهايي ندارد نيز به او مي رهد.

محقق طوسي در تعريف نيت مي فرمايد:
نيت عبارت است از قصد انجام كاري و نيت واسطه بين علم و عمل است زيرا اگر آگاهي از چيزي نباشد قصد آن ممكن نيست و زماني كه قصد نباشد كاري انجام نمي شود.
بعضي ديگر نيز گفته اند:
نيت صادقه عبارت است از برانگيخته شدن قلب به سوي خداوند بدون توجه كردن به چيزي ديگر جز پروردگار متعال.

پس نيت ركن اصلي براي عمل انسان است يا بهتر است بگوييم نيت به مثابه جان و عمل به منزله تن است و ارزش و اعتبار عمل هر فرد در گرو نيت و هدف اوست. حفظ قرآن كريم نيز ممكن است با هر هدفي صورت بگيرد. بعضي ممكن است هدفشان اين باشد كه در پرتو قرآن زندگي بهتري از لحاظ مادّي و يا شهرتي پيدا كنند و يا به وسيله حفظ و يا قرائت قرآن نزد ديگران محبوب شوند و يا در خود احساس غرور و منيّت كنند، اين را بايد دانست كه قرآن اين اهداف را نمي پسندد. بهترين نيت آن است كه انسان قرآن را كتاب معشوق بداند و شايسته است حافظ نور الهي نيت و هدفي همسنگ با نور براي خود در نظر بگيرد و نيتش را صادق و خالص نمايد و با اين انگيزه به حفظ و تلاوت قرآن بپردازد كه به دنبال آن به مفاهيم قرآن عمل نمايد تا بتواند از قرآن حظّ واقعي را ببرد.

اگر انسان در مفاهيم قرآن دقت نكند و به ظاهر بسنده كند از نور قرآن در ذهن و قلب او جاري نخواهد شد. به عبارت ديگر يك قاري يا حافظ اگر بعد از مدتها قرائت و حفظ قرآن ئر وجودش تغييراتي بوجود نيامد بداند كه قرآن اثر كامل و جامع در او نگذاشته است. البته قرآن آنقدر جذابيّت دارد كه ظاهر آن در انسان تاثير بگذارد اما بايد توجه داشت كه اين تاثير اولين مرحله قرائت و حفظ است زيرا خداوند مي فرمايد:

اِنَّما الْمُؤمِنُونَ الَّذينَ اِذا ذُكِرَ اللهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهم و اِذا تُلِيَتْ عَليهِم آياتُه زادتهم ايماناً و علي ربِّهِم يَتوكّلَون.

بدرستي كه مومنان افرادي هستند كه هرگاه ذكر خدا شود قلبهاي آنها جلا پيدا مي كند و هرگاه تلاوت قرآن بر آنها شود ايمان آنها زيادتر مي شود و بر پروردگارشان توكل مي كنند.

پس از اهداف تلاوت، زيادي ايمان است. حال اگر قاري و حافظ قرآن، قرآن بخواند ولي اين اثر در او پيدا نشود بايد در نيت خود تجديد نظر كند.
كاظم گرامي ، حافظ كل قرآن كريم (به نقل از سايت راديو قرآن)
بر گرفته شده از:
http://www.askquran.ir

www.quranct.com